Choroba Alzheimera – czy można ją powstrzymać?
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia, czyli nasilonych zaburzeń funkcji poznawczych i zachowania, które utrudniają codziennie funkcjonowanie. Spowodowane są przewlekłymi lub postępującymi chorobami mózgu. Przyczyną ok. 50-65% otępień jest choroba Alzheimera, której podłożem jest gromadzenie w mózgu nieprawidłowych białek.
Częstość występowania choroby Alzheimera rośnie wraz z wiekiem. Poniżej 65 roku życia choruje na nią mniej niż 1% populacji, a po 85 roku życia nawet co druga osoba.
W chorobie Alzheimera początkowo zaburzeniu ulega pamięć krótkoterminowa – chory powtarza te same czynności, zapomina, gdzie odłożył rzeczy, w czasie rozmowy powtarza te same pytania lub wypowiedzi, traci wątek, nie jest w stanie odtworzyć niedawnych wydarzeń. Objawom często towarzyszy depresja, apatia, utrata zainteresowań i izolowanie społeczne.
Dziedziczenie choroby Alzheimera jest bardzo rzadkie – jedynie 0,5-1,5% chorych ma mutację jednego z genów, które powodują rozwój choroby w młodszym wieku (początek w 55-60 roku życia). Czynnikiem ryzyka zachorowania na chorobę Azlheimera jest posiadanie izoformy ε4 genu apolipoproteiny E (APOE). Wówczas ryzyko wynosi 20% i jest większe u osób, które posiadają dwie takie kopie. Przesiewowe badanie genetyczne zdrowych osób w kierunku polimorfizmu genu APOE nie jest wskazane, ponieważ większość posiadaczy izoformy ε4 nie zachoruje na chorobę Alzheimera.
Badanie rezonansu magnetycznego jest wskazane u wszystkich pacjentów z zaburzeniami funkcji poznawczych. W chorobie Alzheimera typową nieprawidłowością jest zanik okolic ciemieniowych i hipokampów, natomiast takie cechy mogą występować też u osób zdrowych. Dlatego wynik badania rezonansu mózgowia nie jest rozstrzygający dla choroby Alzheimera.
Nie istnieje jeszcze lek, który mógłby zatrzymać, zapobiec lub cofnąć chorobę Alzheimera, ale trwają badania w tym kierunku. W ostatnim okresie został zarejestrowany przez Europejską Agencję Leków lek lecanemab, który może spowalniać przebieg choroby Alzheimera. Nie jest on jeszcze dostępny dla pacjentów.
Należy pamiętać, że prowadzenie zdrowego stylu życia z aktywnością ruchową, wyższe wykształcenie i aktywność intelektualna, bogate kontakty towarzyskie, skuteczne leczenie czynników ryzyka uszkodzenia naczyń mózgu (nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, niewydolności serca) poprawiają rokowanie w chorobie Alzheimera.
dr n. med. Klaudia Jeżowska-Jurczyk
Specjalistka neurologii
